β-Trace πρωτεΐνη (β-Trace protein)

Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), το υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, μπορεί να εμφανίσει διαρροή από την ρινική κοιλότητα, τα ιγμόρεια ή το αυτί έπειτα από τραύμα, χειρουργική επέμβαση ή να είναι ιδιοπαθούς προέλευσης. Ανεξάρτητα από την αιτία, το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας άμεσης οδού για την ελεύθερη διέλευση παθογόνων, βακτηρίων και ιών που μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από απειλητικές καταστάσεις για τη ζωή του ασθενούς.

Οι ασθενείς που θα παραμείνουν χωρίς θεραπεία, εάν δεν διαγνωστούν εγκαίρως, διατρέχουν τον κίνδυνο εμφάνισης μηνιγγίτιδας ή/και μηνιγγοεγκεφαλίτιδας. Ο κίνδυνος βακτηριακής μηνιγγίτιδας που σχετίζεται με συνεχή ρινόρροια ΕΝΥ προσδιορίζεται στο 19% και το ποσοστό θνησιμότητας της μηνιγγίτιδας που σχετίζεται με διαρροή ΕΝΥ, στο 8,9%.

Η αξιόπιστη και έγκαιρη διάγνωση της διαρροής του ΕΝΥ είναι κρίσιμη για την εφαρμογή θεραπείας. Έτσι, μια ευαίσθητη, γρήγορη και πρακτική μέθοδος είναι πολύ σημαντική για τους κλινικούς ιατρούς στο να καθορίσουν τα επόμενα βήματά τους.

Η απεικόνιση του εγκεφάλου με αξονική ή μαγνητική τομογραφία θα μπορούσε να εντοπίσει την ανατομική θέση της διαρροής του ΕΝΥ. Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι δεν είναι ιδανικές για προσυμπτωματικό έλεγχο και επίσης μπορεί να μην είναι πάντα διαθέσιμες. Οι εργαστηριακές διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να υποστηρίξουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο και να επιβεβαιώσουν την πιθανή διαρροή ΕΝΥ. Ο προσδιορισμός της βήτα-2-τρανσφερρίνης (b2Trf) με ανοσοκαθήλωση σε γέλη αγαρόζης είναι μια ευρέως αποδεκτή ποιοτική τεχνική για την ανίχνευση διαρροής του ΕΝΥ. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και ειδική μέθοδος, ωστόσο το μειονέκτημα της είναι ότι η ερμηνεία των αποτελεσμάτων είναι μακροσκελής και πολύ εξειδικευμένη. Επίσης, η βήτα-2-τρανσφερρίνη μπορεί να εμφανιστεί επηρεασμένη σε δείγματα από άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ.

Η πρωτεΐνη β-Trace είναι μια γλυκοπρωτεΐνη χαμηλού μοριακού βάρους η οποία συντίθεται στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά του ΕΝΥ. Έχει την υψηλότερη αναλογία ΕΝΥ/ορού (34:1) από όλες τις πρωτεΐνες του ΕΝΥ, καθιστώντας την έναν πολύ ειδικό δείκτη για το ΕΝΥ.

Λόγω της σημαντικά υψηλότερης συγκέντρωσης της β-Trace στο ΕΝΥ, μια διαρροή-ακόμα και με παρουσία αίματος- θα οδηγήσει σε συγκέντρωση πάνω από την υψηλότερη φυσιολογική συγκέντρωση του ορού. Η ανίχνευση της β-Trace πρωτεΐνης είναι μια γρήγορη, εύκολη και ευαίσθητη εναλλακτική λύση για τον έλεγχο και την ανίχνευση διαρροής ΕΝΥ, επιτρέποντας την ταχεία λήψη κλινικών αποφάσεων.

Στην “ανάλυση” η συγκεκριμένη εξέταση πραγματοποιείται νεφελομετρικά για την ταχεία και ακριβή ανίχνευση διαρροής ΕΝΥ.

Βιβλιογραφία

1. Bongartz EB, Nau HE, Liesegang J. The cerebrospinal fluid fistula. Rhinorrhoea, otorrhoea and orbitorrhoea. Neurosurg Rev. 1981;4:195-200.
2. Meco C, et al. Beta-trace protein test: new guidelines for the reliable diagnosis of cerebrospinal fluid fistula. Otolaryngol Head Neck Surg. 2003;129:508-17.
3. Daudia A, Biswas D, Jones N. Risk of meningitis with cerebrospinal fluid rhinorrhea. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2007;116:902-5.
4. Santos LC, Simões J, Severo M, Vazquez J, Lecour H. Bacterial meningitis in an urban area: etiologic study and prognostic factors. Infection. 2007 Dec;35(6):406-13.
5. Risch L, et al. Rapid, accurate and non-invasive detection of cerebrospinal fluid leakage using combined determination of beta-trace protein in secretion and serum. Clin Chim Acta. 2005;351(1-2):169-176.
6. Arrer E, et al. β-trace protein as a marker for cerebrospinal rhinorrhea. Clin Chem. 2002;48:939-41.
7. Halip G, et al. CME: rare clinical presentation of bacterial meningitis. Praxis (Bern 1994). 2020 Nov;109(15):1159-1164. German.
8. Mantur M, et al. Cerebrospinal fluid leakage-reliable diagnostic methods. Clin Chim Acta. 2011 May 12;412(11-12):837-40.