Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) – διαγνωστική προσέγγιση έξαρσης PD-L1

Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ)  είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση νόσος, ιδιαίτερα διαδεδομένη ανά τον κόσμο, που προσβάλει κυρίως γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία κλινικών και εργαστηριακών ευρημάτων ως αποτέλεσμα μια γενικευμένης διαταραχής του ανοσιακού συστήματος.  

Στην ανοσοφυσιοπαθολογία της νόσου ΣΕΛ  κυρίαρχο ρόλο παίζει η ανεξέλεγκτη παραγωγή των Τ και Β λεμφοκυττάρων, η οποία συμβάλλει στη συσσώρευση ανοσοσυμπλεγμάτων, υπεύθυνων της φλεγμονής που αναπτύσσεται. 

Ο ΣΕΛ χαρακτηρίζεται από περιόδους υφέσεων και εξάρσεων. Κατά τη διάρκεια των εξάρσεων, εκτός της έντονης και εξουθενωτικής συμπτωματολογίας, είναι δυνατόν να προκύψουν μη αναστρέψιμες βλάβες σε ιστούς και όργανα του πάσχοντος.

Ως εκ τούτου, η τακτική παρακολούθηση της δραστηριότητας της νόσου προκειμένου να διασφαλιστεί εγκαίρως η πρόληψη  και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών των εξάρσεων, είναι πολύ σημαντική. 

Στην πράξη η πορεία της νόσου παρακολουθείται συνήθως με την συναξιολόγηση κλινικής εξέτασης και εργαστηριακών εξετάσεων όπως, τίτλους anti ds-DNA, επιπέδων C3 και C4 συμπληρώματος ορού, ταχύτητας καθίζησης ερυθρών κ.α. 

Ωστόσο, εξαιτίας του ότι οι παραπάνω εργαστηριακές δοκιμασίες στερούνται αυξημένης ευαισθησίας και ειδικότητας  για την διάγνωση και την πρόβλεψη επερχόμενης έξαρσης της νόσου, ένας νέος βιοδείκτης έχει προταθεί προκειμένου να συνδράμει προς αυτή την κατεύθυνση. Πρόκειται για τον δείκτη προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου PD-L1. 

Ο συγκεκριμένος δείκτης είναι μια γλυκοπρωτεΐνη, η οποία συνδεόμενη με τον υποδοχέα της επί των Τ λεμφοκυττάρων, συμμετέχει στην ρύθμιση των ανοσολογικών αποκρίσεων οδηγώντας τόσο στην ενεργοποίηση όσο και στην ανοχή αυτών. 

Σε ασθενείς με ΣΕΛ η ιδιαίτερα χαμηλή έκφραση της PD-L1 γλυκοπρωτεΐνης στα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα (APCs), επιτρέπει στα Τ-λεμφοκύτταρα τα οποία εκφράζουν τον υποδοχέα αυτής της PD-L1 γλυκοπρωτεΐνης, να διαφεύγουν από τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο. Ως αποτέλεσμα αυτού, περίσσεια Τ λεμφοκυττάρων, προκαλείται υπερενεργοποιήση του ανοσοποιητικού συστήματος η οποία με την σειρά της οδηγεί σε ενεργοποίηση της ασθένειας και σε εξάρσεις. 

Η δοκιμασία έκφρασης PD-L1 είναι μια χρήσιμη συμπληρωματική εργαστηριακή  εξέταση στις ήδη υπάρχουσες για την παρακολούθηση της δραστηριότητας και την βελτίωση της πρόβλεψης των επικείμενων εξάρσεων της νόσου.