Συγγενές Γλαύκωμα – Μοριακή διαγνωστική προσέγγιση
Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα οφθαλμικών διαταραχών στις οποίες τα οπτικά νεύρα που συνδέουν τους οφθαλμούς με τον εγκέφαλο καταστρέφονται προοδευτικά. Αυτή η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της περιφερικής όρασης και τελικά σε τύφλωση. Άλλα σημεία και συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν διόγκωση των οφθαλμών, δακρύρροια και φωτοφοβία. Ο όρος “γλαύκωμα πρώιμης έναρξης” μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν η διαταραχή εμφανιστεί πριν από την ηλικία των 40 ετών.
Στις περισσότερες περιπτώσεις της πάθησης, η βλάβη των οπτικών νεύρων οφείλεται στην αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση.
get the
info
ΠΡΩΤΑ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ, ΠΡΩΤΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ
Η νόσος αναπτύσσεται συνήθως σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, στους οποίους η εμφάνισή της επηρεάζεται από την παρουσία υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη και από το οικογενειακό ιστορικό. Όσον αφορά τώρα τα περιστατικά “πρώιμης” έναρξης, αυτά σχετίζονται με το γενετικό υπόβαθρο των πασχόντων.
Οι δομικές αλλαγές στις οποίες οφείλεται το γλαύκωμα “πρώιμης” έναρξης υπάρχουν εκ γενετής, γίνονται εμφανείς από τον πρώτο χρόνο της ζωής του πάσχοντος και ορισμένες φορές μπορεί να αποτελούν μέρος κάποιου συνδρόμου. Εάν η πάθηση εμφανιστεί σε ηλικία μικρότερη των 3 ετών χωρίς να συνοδεύεται από κάτι άλλο, χαρακτηρίζεται ως “πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα”.
Τέλος, όσον αφορά το γλαύκωμα “ανοικτής γωνίας”, της πιο κοινής μορφής που αφορά ενήλικες, όταν παρουσιαστεί κατά την παιδική ηλικία ή κατά την αρχή της ενηλικίωσης, ονομάζεται “νεανικό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας”.
Το “πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα” επηρεάζει περίπου 1 στα 10.000 άτομα, με την συχνότητά του να είναι μεγαλύτερη στη Μέση Ανατολή. Το “νεανικό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας” επηρεάζει περίπου 1 στους 50.000 ανθρώπους και είναι πολύ συχνότερο μετά την ηλικία των 40 ετών, επηρεάζοντας περίπου το 1 έως 2% του πληθυσμού παγκοσμίως.
Περίπου το 10 έως το 33% των ατόμων με “νεανικό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας” φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο MYOC. Παραλλαγές του γονιδίου MYOC έχουν επίσης ανιχνευθεί και σε ορισμένα άτομα με “πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα”. Το γονίδιο MYOC είναι υπεύθυνο για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται myocilin, η οποία συμμετέχει στη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
Επιπλέον, σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 20 και 40% των ατόμων με “πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα” έχουν ανιχνευτεί παραλλαγές στο γονίδιο CYP1B1. Παραλλαγές στο συγκεκριμένο γονίδιο έχουν βρεθεί επίσης και σε ορισμένα άτομα με “νεανικό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας”.
Μεταλλάξεις και σε άλλα γονίδια μπορεί επίσης να εμπλέκονται στο γλαύκωμα “πρώιμης έναρξης”.
Στην “ανάλυση ” διενεργείται μοριακός έλεγχος για την διαγνωστική προσέγγιση του συγγενούς γλαυκώματος με την ανάλυση 15 γονιδίων:CRYAA, CRYBA4, CYP1B1, FOXC1, LTBP2, MFRP, MYOC, OPA1, OPA3, OPTN, PAX6, PITX2, TEK, TMEM126A, WDR36 με την εφαρμογή της μεθόδου Αλληλούχησης Νέας Γενιάς (Next Generation Sequencing, NGS). Επίσης, εφαρμόζεται η μέθοδος MLPA για τον εντοπισμό γενετικών αναδιατάξεων (ελλείψεων, διπλασιασμών) του γονιδίου CYP1B1.
Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα αλληλούχησης και ανίχνευσης ελλείψεων και διπλασιασμών σε οποιοδήποτε άλλο γονίδιο θεωρηθεί σχετικό με την εμφάνιση γλαυκώματος.
Βιβλιογραφία
- Abu-Amero KK, Edward DP. Primary Congenital Glaucoma. 2004 Sep 30 [updated 2017 Aug 17]. In: Adam MP, Feldman J, Mirzaa GM, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Gripp KW, Amemiya A, editors. GeneReviews(R) [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2024.
- Bayat B, Yazdani S, Alavi A, Chiani M, Chitsazian F, Tusi BK, Suri F, Narooie-Nejhad M, Sanati MH, Elahi E. Contributions of MYOC and CYP1B1 mutations to JOAG. Mol Vis. 2008 Mar 13;14:508-17.
- Chavarria-Soley G, Sticht H, Aklillu E, Ingelman-Sundberg M, Pasutto F, Reis A, Rautenstrauss B. Mutations in CYP1B1 cause primary congenital glaucoma by reduction of either activity or abundance of the enzyme. Hum Mutat. 2008 Sep;29(9):1147-53.
- Chen Y, Jiang D, Yu L, Katz B, Zhang K, Wan B, Sun X. CYP1B1 and MYOC mutations in 116 Chinese patients with primary congenital glaucoma. Arch Ophthalmol. 2008 Oct;126(10):1443-7.
- Choudhary D, Jansson I, Sarfarazi M, Schenkman JB. Characterization of the biochemical and structural phenotypes of four CYP1B1 mutations observed in individuals with primary congenital glaucoma. Pharmacogenet Genomics. 2008 Aug;18(8):665-76.
- Scelsi HF, Barlow BM, Saccuzzo EG, Lieberman RL. Common and rare myocilin variants: Predicting glaucoma pathogenicity based on genetics, clinical, and laboratory misfolding data. Hum Mutat. 2021 Aug;42(8):903-946.
- Selvan H, Gupta S, Wiggs JL, Gupta V. Juvenile-onset open-angle glaucoma – A clinical and genetic update. Surv Ophthalmol. 2022 Jul-Aug;67(4):1099-1117.
- Turalba AV, Chen TC. Clinical and genetic characteristics of primary juvenile-onset open-angle glaucoma (JOAG). Semin Ophthalmol. 2008 Jan-Feb;23(1):19-25.
- Vasiliou V, Gonzalez FJ. Role of CYP1B1 in glaucoma. Annu Rev Pharmacol Toxicol. 2008;48:333-58.