Τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να βλάψουν τα αιμοφόρα αγγεία

Τα τελευταία χρόνια, η υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης συνδυάζεται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη και τις καρδιαγγειακές παθήσεις – καταστάσεις οι οποίες πλέον συνδέονται σταθερά με την υπερκατανάλωση ζάχαρης.

Καθώς επικράτησε η φήμη αυτή για τη ζάχαρη, τα τεχνητά γλυκαντικά βρήκαν έδαφος ώστε να γίνουν πιο δημοφιλή.

Σήμερα, δεκάδες χιλιάδες προϊόντα περιλαμβάνουν τεχνητά γλυκαντικά, καθιστώντας τα από τα πιο δημοφιλή πρόσθετα τροφίμων στον κόσμο. Με μηδενικές θερμίδες, κάνουν τα ποτά διαίτης και τα σνακ χαμηλών θερμίδων αρκετά γλυκά για να τα απολαύσουν ακόμη και οι πιο απαιτητικοί καταναλωτές.

Όμως, όπως λέγεται συχνά, «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Ολοένα και περισσότερο, δημοσιεύονται μελέτες που αμαυρώνουν την εικόνα των τεχνητών γλυκαντικών. Υπάρχουν πλέον στοιχεία ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αυτών των χημικών θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε παχυσαρκία και μεταβολικές διαταραχές.

Τα ευρήματα σχετικής μελέτης παρουσιάστηκαν στο συνέδριο Experimental Biology 2018, που πραγματοποιήθηκε στο Σαν Ντιέγκο, Καλιφόρνια.

Κύριος ερευνητής ήταν ο Brian Hoffmann, Ph.D., επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου Marquette και του Ιατρικού Κολλεγίου του Ουισκόνσιν στο Μιλγουόκι.

Μια φρέσκια ματιά στα τεχνητά γλυκαντικά

Ο Hoffmann εξηγεί γιατί αυτό το θέμα τον ενδιαφέρει, λέγοντας: «Παρά την προσθήκη αυτών των μη θερμιδικών τεχνητών γλυκαντικών στην καθημερινή μας διατροφή, υπήρξε δραστική αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη».

Αυτή η μελέτη ερευνά τις βιοχημικές αλλαγές που προκαλούνται από τα τεχνητά γλυκαντικά στον οργανισμό. Για να επιτύχουν αυτό το επίπεδο λεπτομέρειας, χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται υψηλής απόδοσης μεταβολομική.

Η μεταβολομική αναφέρεται στη μελέτη των προϊόντων του μεταβολισμού στα κύτταρα, τους ιστούς και τα ζώα.

Ήθελαν να καταλάβουν πώς η ζάχαρη και τα γλυκαντικά επηρεάζουν την επένδυση των αιμοφόρων αγγείων – το αγγειακό ενδοθήλιο – τόσο στις κυτταρικές καλλιέργειες όσο και στους αρουραίους.

Έτσι, επικεντρώθηκαν σε δύο σάκχαρα (γλυκόζη και φρουκτόζη) και τα γλυκαντικά μηδενικών θερμίδων ασπαρτάμη και ακεσουλφαμικό κάλιο. Για να συγκρίνουν τις παρομοίως γλυκές αλλά θερμιδικά αντίθετες ενώσεις, τις τάιζαν σε αρουραίους και τις αξιολόγησαν μετά από 3 εβδομάδες.

Είναι ενδιαφέρον ότι τα πειράματα αποκάλυψαν ότι η ζάχαρη και τα τεχνητά γλυκαντικά εξασθένησαν αμφότερα τον τρόπο λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων. Όμως, αυτές οι βλάβες προέκυψαν με διαφορετικούς τρόπους.

“Στις μελέτες μας, τόσο η ζάχαρη όσο και τα τεχνητά γλυκαντικά φαίνεται να εμφανίζουν αρνητικά αποτελέσματα που συνδέονται με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, μέσω πολύ διαφορετικών μηχανισμών μεταξύ τους”.

-Brian Hoffmann, Ph.D.

Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι οι αγγειακές αλλαγές που παρατήρησαν «μπορεί να είναι σημαντικές κατά την έναρξη και την εξέλιξη του διαβήτη και της παχυσαρκίας».

Τεχνητά γλυκαντικά, βιοχημικές αλλαγές

Τόσο η ζάχαρη όσο και τα τεχνητά γλυκαντικά οδήγησαν σε αλλαγές στα επίπεδα λιπών, αμινοξέων και άλλων χημικών στο αίμα των αρουραίων. Συγκεκριμένα, τα τεχνητά γλυκαντικά φαινόταν να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται λίπος και παίρνει την ενέργειά του.

Θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες ώστε να διαπιστωθεί τί μπορεί να σημαίνουν αυτές οι αλλαγές μακροπρόθεσμα.

Επίσης, το γλυκαντικό ακεσουλφαμικό κάλιο βρέθηκε να συσσωρεύεται αργά στο σώμα. Σε υψηλότερες συγκεντρώσεις, η βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία ήταν πιο σοβαρή.

«Παρατηρήσαμε ότι, όταν καταναλώνεται με μέτρο, το σώμα διαθέτει τους μηχανισμούς για τη διαχείριση της ζάχαρης. Όταν το σύστημα υπερφορτώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε ο μηχανισμός καταρρέει », εξηγεί ο Hoffmann.

«Παρατηρήσαμε επίσης ότι η αντικατάσταση αυτών των σακχάρων με μη θερμιδικά τεχνητά γλυκαντικά οδηγεί σε αρνητικές αλλαγές στο μεταβολισμό του λίπους και της ενέργειας».

Το ερώτημα που όλοι θέλουμε να απαντηθεί είναι “ποιο είναι ασφαλέστερο, η ζάχαρη ή τα γλυκαντικά”; Όμως, φυσικά, όσον αφορά την εσωτερική μας χημεία, τίποτα δεν είναι τόσο ξεκάθαρο. Όπως λέει ο Hoffmann, «δεν είναι τόσο απλό ώστε να πούμε “σταματήστε να χρησιμοποιείτε τεχνητά γλυκαντικά” και αυτό θα είναι το κλειδί για την επίλυση των προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με τον διαβήτη και την παχυσαρκία».

Όμως, ο Hoffmann προειδοποιεί, «Εάν καταναλώνετε χρόνια αυτές τις ξένες ουσίες (όπως και με τη ζάχαρη), αυξάνεται ο κίνδυνος αρνητικών αποτελεσμάτων για την υγεία».

Για άλλη μια φορά, φαίνεται ότι η μετριοπάθεια είναι η καλύτερη πορεία δράσης.