Μοριακή ανίχνευση δυστροφίας κωνίων και ραβδίων-ανάλυση 19 γονιδίων (Cone-rod dystrophy, 19 gene analysis)

Γενικές πληροφορίες

Η δυστροφία κωνίων και ραβδίων είναι μια ομάδα οφθαλμικών διαταραχών που προκαλεί απώλεια όρασης, η οποία γίνεται πιο σοβαρή με την πάροδο του χρόνου. Αυτές οι διαταραχές επηρεάζουν τον αμφιβληστροειδή, που είναι το στρώμα φωτοευαίσθητου ιστού στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Στα άτομα αυτά εμφανίζεται απώλεια όρασης, καθώς τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς που ανιχνεύουν το φως (κωνία και ραβδία) σταδιακά εκφυλίζονται.

Τα πρώτα σημάδια και συμπτώματα της δυστροφίας κωνίων και ραβδίων, που εμφανίζονται συχνά στην παιδική ηλικία, είναι συνήθως η μειωμένη οπτική οξύτητα και η αυξημένη ευαισθησία στο φως (φωτοφοβία). Αυτά τα χαρακτηριστικά ακολουθούνται συνήθως από εξασθενημένη έγχρωμη όραση (δυσχρωματοψία), τυφλά σημεία (σκοτώματα) στο κέντρο του οπτικού πεδίου και μερική απώλεια περιφερικής όρασης. Με την πάροδο του χρόνου, τα προσβεβλημένα άτομα αναπτύσσουν νυχτερινή τύφλωση και επιδείνωση της περιφερικής τους όρασης. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται, τα άτομα μπορεί να αναπτύξουν ακούσιες κινήσεις των ματιών (νυσταγμός).

Υπάρχουν πολλοί τύποι δυστροφίας κωνίων και ραβδίων, οι οποίοι διακρίνονται από τη γενετική τους αιτία και το πρότυπο κληρονομικότητας: αυτοσωμική υπολειπόμενη, αυτοσωμική επικρατής και φυλοσύνδετη. Επιπλέον, η δυστροφία κωνίων και ραβδίων μπορεί να εμφανιστεί μόνη της, χωρίς άλλα σημεία και συμπτώματα ή μπορεί να εμφανιστεί ως μέρος ενός συνδρόμου που επηρεάζει πολλά μέρη του σώματος.

Η δυστροφία κωνίων και ραβδίων εκτιμάται ότι επηρεάζει 1 στα 30.000 έως 40.000 άτομα.

Μεταλλάξεις σε διάφορα γονίδια είναι γνωστό ότι προκαλούν δυστροφία κωνίων και ραβδίων. Τα περισσότερα από αυτά τα γονίδια σχετίζονται με τη μορφή δυστροφίας κωνίων και ραβδίων που κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο πρότυπο. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο ABCA4 είναι η πιο κοινή αιτία αυτοσωμικής υπολειπόμενης δυστροφίας κωνίων και ραβδίων, αντιπροσωπεύοντας το 30 έως 60% των περιπτώσεων. Τα υπόλοιπα γονίδια έχουν συσχετιστεί με δυστροφία κωνίων και ραβδίων που κληρονομείται με αυτοσωμικό επικρατή τρόπο, ενώ η φυλοσύνδετη μορφή της διαταραχής είναι πιο σπάνια.

Οι μεταλλάξεις σε οποιοδήποτε από τα γονίδια που σχετίζονται με τη δυστροφία των κωνίων και ραβδίων οδηγούν σε σταδιακή απώλεια κωνίων και ραβδίων στον αμφιβληστροειδή. Τα ραβδία είναι απαραίτητα για την όραση σε χαμηλό φωτισμό, ενώ τα κωνία παρέχουν όραση σε έντονο φως, συμπεριλαμβανομένης της έγχρωμης όρασης. Ο προοδευτικός εκφυλισμός αυτών των κυττάρων προκαλεί το χαρακτηριστικό πρότυπο απώλειας όρασης που εμφανίζεται σε άτομα με δυστροφία κωνίων και ραβδίων. Τα κωνία συνήθως διασπώνται πριν από τα ραβδία, γι’ αυτό η ευαισθησία στο φως και η εξασθενημένη έγχρωμη όραση είναι συνήθως τα πρώτα σημάδια της διαταραχής. Η νυχτερινή όραση διακόπτεται αργότερα, καθώς χάνονται τα ραβδία.

Μέθοδος

Πραγματοποιείται απομόνωση ολικού γενωμικού DNA και ακολουθεί εκλεκτικός πολλαπλασιασμός με PCR. Στα παραγόμενα προϊόντα πραγματοποιείται αλληλούχηση στην πλατφόρμα NGS-ThermoFisher S5.

Είδος δείγματος

Περιφερικό αίμα σε EDTA