Μοριακή ανίχνευση νόσου Tay-Sachs (Tay-Sachs disease)

Γενικές πληροφορίες

Η νόσος Tay-Sachs (ή γαγγλιοσίδωση GM2) είναι μια σπάνια, κληρονομική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από νευρολογικά προβλήματα που προκαλούνται από τον θάνατο νευρικών κυττάρων (νευρώνων) στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Η πιο κοινή μορφή της νόσου Tay-Sachs, γνωστή ως βρεφική μορφή, εκδηλώνεται κατά τη βρεφική ηλικία. Τα βρέφη με αυτή τη διαταραχή συνήθως αναπτύσσονται φυσιολογικά μέχρι την ηλικία των 3 έως 6 μηνών και έπειτα η ανάπτυξή τους επιβραδύνεται και οι μύες τους εξασθενούν. Τα προσβεβλημένα βρέφη αρχίζουν να χάνουν δεξιότητες που είχαν αποκτήσει προηγουμένως και παρουσιάζουν έντονη αντίδραση σε δυνατούς θορύβους. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα παιδιά με τη νόσο Tay-Sachs εμφανίζουν ακούσιες μυϊκές συσπάσεις (μυοκλονίες), επιληπτικές κρίσεις, δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία), απώλεια όρασης και ακοής και διανοητική αναπηρία. Μια οφθαλμική ανωμαλία που εμφανίζεται ως κόκκινη κηλίδα στον αμφιβληστροειδή, είναι χαρακτηριστική αυτής της διαταραχής.

Δύο άλλες μορφές της νόσου Tay-Sachs, γνωστές ως νεανική και όψιμη έναρξη, είναι σπάνιες. Τα συμπτώματα της νεανικής μορφής μπορεί να εμφανιστούν από την ηλικία των 5 ετών έως την εφηβεία. Τα χαρακτηριστικά της όψιμης έναρξης της νόσου Tay-Sachs συνήθως εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή. Τα άτομα με οποιαδήποτε από αυτές τις μορφές της πάθησης έχουν συνήθως πιο ήπια και ποικίλα συμπτώματα, συγκριτικά με τη βρεφική μορφή. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νεανικής ή όψιμης έναρξης της νόσου Tay-Saches περιλαμβάνουν μυϊκή αδυναμία, απώλεια μυϊκού συντονισμού (αταξία), προβλήματα ομιλίας και ψυχιατρικά προβλήματα. Αυτά τα συμπτώματα ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των ατόμων με όψιμη έναρξη της νόσου Tay-Sachs.

Η νόσος Tay-Sachs είναι πολύ σπάνια στο γενικό πληθυσμό. Οι μεταλλάξεις που προκαλούν αυτή την ασθένεια εντοπίζονται συχνότερα σε ανθρώπους εβραϊκής καταγωγής Ασκενάζι (ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης), παρά σε άτομα με άλλο υπόβαθρο. Ωστόσο, λόγω της εκπαίδευσης και των αυξημένων ελέγχων σε αυτές τις κοινότητες υψηλού κινδύνου, έχει μειωθεί η συχνότητα εμφάνισης της πάθησης σε αυτούς τους πληθυσμούς.

Οι μεταλλάξεις που ευθύνονται για αυτήν την νόσο είναι επίσης πιο συχνές σε ορισμένες γαλλο-καναδικές κοινότητες του Κεμπέκ, στην κοινότητα των Amish στην Πενσυλβάνια και στον πληθυσμό Cajun της Λουιζιάνα.

Μεταλλάξεις στο γονίδιο HEXA προκαλούν τη νόσο Tay-Sachs. Το γονίδιο HEXA παρέχει οδηγίες για τη δημιουργία της υπομονάδας άλφα ενός ενζύμου που βρίσκεται στα λυσοσώματα, τα οποία είναι δομές μέσα στα κύτταρα που διασπούν τοξικές ουσίες και λειτουργούν ως κέντρα ανακύκλωσης. Μέσα στα λυσοσώματα, το ένζυμο αυτό βοηθά στη διάσπαση μιας λιπαρής ουσίας που ονομάζεται γαγγλιοσίδη GM2 και βρίσκεται στις κυτταρικές μεμβράνες.

Οι μεταλλάξεις του γονιδίου HEXA επηρεάζουν την ικανότητα του ενζύμου να διασπά τη γαγγλιοσίδη GM2 με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται σε τοξικά επίπεδα, ιδιαίτερα στους νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η βλάβη που προκαλείται από τη συσσώρευση γαγγλιοσίδης GM2 οδηγεί στη δυσλειτουργία και τον τελικό θάνατο αυτών των νευρώνων, γεγονός που προκαλεί τα συμπτώματα της νόσου Tay-Sachs.

Μέθοδος

Πραγματοποιείται απομόνωση ολικού γενωμικού DNA και ακολουθεί εκλεκτικός πολλαπλασιασμός με PCR. Στη συνέχεια πραγματοποιείται αλληλούχηση του γονιδίου HEXA.

Είδος δείγματος

Περιφερικό αίμα σε EDTA