Μοριακή ανίχνευση συνδρόμου εύθραυστου Χ (Fragile X syndrome)
Γενικές πληροφορίες
Το σύνδρομο του εύθραυστου Χ (Fragile X syndrome, FRAX) αποτελεί την πιο συχνή κληρονομούμενη αιτία διανοητικής καθυστέρησης στους άρρενες. Σε σπάνιες περιπτώσεις τα θήλεα άτομα μπορεί να εμφανίσουν χαρακτηριστικά του συνδρόμου. Η συχνότητα εμφάνισης υπολογίζεται 1:1200 στα άρρενα και 1:2500 στα θήλεα άτομα. Η εμφάνιση του συνδρόμου οφείλεται στον αυξημένο αριθμό επαναλήψεων του τρινουκλεοτιδίου CGG στην 5΄ μη κωδικοποιούσα περιοχή του γονιδίου FMR1 που βρίσκεται στο χρωμόσωμα Χ. Ασθενείς με πλήρη μετάλλαξη (>200 CGG επαναλήψεις) συνήθως παρουσιάζουν ένα εύρος παθολογικών κλινικών χαρακτηριστικών νευρολογικής, ψυχιατρικής ή συναισθηματικής φύσεως καθώς και διανοητική υστέρηση ή/και αυτισμό. Οι φορείς της προμετάλλαξης (55-200 CGG επαναλήψεις) έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας (FXPOI), ενώ οι άρρενες φορείς της προμετάλλαξης άνω των 50 ετών μπορεί να εκδηλώσουν άνοια ή παρκινσονισμό (FXTAS). Η εκδήλωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου οφείλεται στη μη φυσιολογική επέκταση του αριθμού των επαναλήψεων της τριπλέτας των βάσεων CGG στην 5΄ UTR του γονιδίου FMR1, με συνέπεια την απώλεια της λειτουργικότητας της κωδικοποιούσας πρωτεΐνης FMR1, η οποία φυσιολογικά αλληλεπιδρά με την πρωτεΐνη FMRP, που δρα ως ρυθμιστής της μετάφρασης στους νευρώνες.
Μέθοδος
Πραγματοποιείται απομόνωση ολικού γενωμικού DNA και στη συνέχεια ανάλυση της περιοχής των CGG επαναλήψεων στην 5΄ UTR του γονιδίου FMR1.
Είδος δείγματος
Περιφερικό αίμα σε EDTA